اولین مدرسه جامع تاکتیک ها و تکنیک های بین المللی سازی و ارتقا رتبه دانشگاه برگزار شد
بسمه‌تعالی
برگزاری اولین مدرسه جامع تاکتیک‌ها و تکنیک‌های بینالمللیسازی و ارتقای رتبه دانشگاه‌ها
اولین مدرسه جامع تاکتیک‌ها و تکنیک‌های بینالمللیسازی و ارتقای رتبه دانشگاه‌ها توسط مرکز همکاری های علمی و بین المللی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی و مرکز آموزش های آزاد، الکترونیکی و خدمات تخصصی دانشگاه اصفهان با همکاری مرکز همکاری های علمی و بین المللی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از تاریخ ۱۹ تا ۲۱ شهریورماه ۱۴۰۳ در دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی( تالار سبوحی) با مشارکت گسترده استادان، پژوهشگران و مدیران و کارشناسان روابط بین‌الملل و پژوهش و فناوری دانشگاه‌های سراسر کشور برگزار شد. در این مدرسه 38 سخنران داخلی و خارجی، و 150 شرکت‌کننده از 60 دانشگاه دولتی کشور به صورت حضوری و مجازی به اشتراک ایده‌ها و انتقال تجربیات پیرامون ابعاد و مؤلفه‌های بینالمللیسازی و ارتقای رتبه دانشگاه‌ها با تأکید بر بین‌المللی سازی آموزش، بین‌المللی سازی پژوهش، و بینالمللیسازی محصولات و خدمات دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی پرداختند.
اهداف و چشم‌انداز مدرسه
این رویداد علمی و تخصصی با هدف توسعه توانمندی‌های دانشگاه‌های کشور در حوزه بینالمللیسازی و ارتقای رتبه آن‌ها در نظامهای بین‌المللی همچون شانگهای، کیو اس، تایمز، و لایدن برگزار شد. به گفته دکتر مهرداد چشمه‌سهرابی، مدیر گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه اصفهان و مجری مدرسه:
«برای ارتقای رتبه دانشگاه‌ها و بینالمللیسازی، نیازمند تغییرات اساسی در رویکردها هستیم. باید از نگاه جزیره‌ای به سمت یک نگاه جامع و هماهنگ بین‌المللی حرکت کنیم و از تمامی ظرفیت‌های دانشگاه در این مسیر استفاده کنیم».
دکتر چشمه‌سهرابی بر این باور است که تمامی اجزای دانشگاه اعم از آموزش، پژوهش، دانشجویان، اعضای هیئت علمی، کارکنان و فناوری، نقش محوری در موفقیت این فرآیند ایفا می‌کنند. وی تأکید کرد که برای هر یک از این بخش‌ها باید برنامه مشخص و مدونی تدوین شود.
در سخنرانی افتتاحیه، دکتر مهرداد چشمه سهرابی به اهمیت تغییر رویکرد و نگرش دانشگاه‌ها در زمینه بینالمللیسازی و ارتقای رتبه اشاره کرد. وی تأکید کرد که یکی از مهم‌ترین نیازهای دانشگاه‌های ایران، حرکت از رویکردهای سنتی به سمت رویکردهای نوین در حوزه بینالمللیسازی است. به گفته دکتر چشمه سهرابی، برای موفقیت در عرصه بینالمللیسازی، ضروری است که دانشگاه‌ها به یک نگرش جامع و هستی‌شناسناسانه دست یابند و از تمامی ارکان و ظرفیت‌های موجود استفاده کنند.
وی در ادامه افزود که این تغییر نگرش باید در تمامی سطوح دانشگاه از جمله آموزش، پژوهش، فناوری و ساختارهای مدیریتی اعمال شود تا دانشگاه‌ها بتوانند در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی به موفقیت‌های بیشتری دست یابند. دکتر چشمه سهرابی همچنین بر نقش مهم نقشه‌های دانشی، تاکسونومی‌ها، و هستی‌شناسی‌ها در فرآیند بینالمللیسازی تأکید کرد و اظهار داشت که تدوین این ابزارهای دانشی می‌تواند به دانشگاه‌ها در دستیابی به اهداف بین‌المللی‌شان کمک شایانی کند. وی همچنین تأکید کردند، بینالمللیسازی دانشگاه، مستلزم شناخت دقیق مزایای رقابتی دانشگاه، تحلیل وضعیت بین‌المللی سازی و رتبه دانشگاه، تعیین نقاط قوت و ضعف دانشگاه در نظامهای رتبه‌بندی بین‌المللی، تدوین الگوی مناسب بین‌المللی سازی و ارتقای رتبه دانشگاه، نگاشت سند بین‌المللی سازی و ارتقای رتبه دانشگاه، مستندسازی و ایجاد مخزن داده‌های بین‌المللی سازی و ارتقای رتبه دانشگاه، و مهم‌تر از همه استفاده از مشاوران بین‌المللی سازی و ارتقای رتبه دانشگاه است.
در این سخنرانی، دکتر چشمه سهرابی به لزوم ایجاد تغییرات اساسی در تعاملات دانشگاهی و به‌کارگیری روش‌های نوین برای ارتقای رتبه دانشگاه‌ها اشاره کرد و خاطرنشان کرد که استفاده بهینه از منابع داخلی و خارجی و همچنین بهره‌گیری از تجارب موفق بین‌المللی می‌تواند به افزایش جایگاه دانشگاه‌های ایرانی در عرصه جهانی کمک کند. وی همچنین، به منظور کمک به بین‌المللی سازی و ارتقای رتبه دانشگاه‌ها، خواهان تشکیل انجمنی در این حوزه شد.
دکتر چشمه سهرابی در پایان سخنرانی خود، از اهمیت همکاری بین دانشگاه‌های داخلی و بین‌المللی یاد کرد و بر لزوم تبادل تجربیات و دانش‌های نوین تأکید کرد. ایشان از شرکت‌کنندگان در مدرسه جامع بینالمللیسازی خواست تا از فرصت‌های ایجادشده برای یادگیری و به اشتراک‌گذاری تجربیات خود بهره‌مند شوند و در جهت ارتقای دانشگاه‌های خود گام‌های مؤثری بردارند.
افتتاحیه مدرسه
این مدرسه با تلاوت قرآن و پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایران آغاز شد. سپس، دکتر محمد امیریوسفی مدیر دفتر همکاری‌های دانشگاه اصفهان، ضمن خوشامدگویی به شرکت‌کنندگان و سخنرانان، بر اهمیت بینالمللیسازی دانشگاه‌ها تأکید کرد و افزود:
"در دنیای امروز، موفقیت دانشگاه‌ها در گرو حضور فعال در عرصه‌های بین‌المللی است. بینالمللیسازی نه تنها به بهبود رتبه دانشگاه کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز جذب استعدادهای برتر و توسعه تحقیقات علمی نیز خواهد بود".
در همین راستا، دکتر محمد فرامرزی، معاون آموزشی دانشگاه اصفهان، به بررسی وضعیت بینالمللیسازی آموزش در دانشگاه‌های ایرانی پرداخت و چالش‌های سیاست‌گذاری بین‌المللی در این حوزه را مطرح کرد. همچنین دکتر رحمت اله فتاحی، دکتر محمدجواد لیاقت دار، و دکتر محمدرضا نیستانی به ارائه دیدگاههای خود در مورد بین‌المللی سازی آموزش پرداختند.
بخش‌های تخصصی و پنلهای روز اول
در ادامه، پنلهای تخصصی با حضور استادان برجسته برگزار شد. یکی از مهم‌ترین سخنرانی‌های روز اول توسط دکتر حمیدرضا جمالی‌مهموئی، استاد دانشگاه چارلز استورت استرالیا، با موضوع «بینالمللیسازی پژوهش» ارائه شد. وی در این سخنرانی به نقش مهم پژوهش‌های بین‌المللی در افزایش همکاری‌های علمی و تأثیر آن بر جایگاه دانشگاه‌ها در نظامهای رتبه‌بندی جهانی پرداخت.
بررسی شاخص‌ها و معیارهای بینالمللیسازی دانشگاه‌ها
یکی از مهم‌ترین پنلهای این رویداد، با موضوع *شاخص‌ها و معیارهای بینالمللیسازی دانشگاه‌ها* برگزار شد که دکتر حمیدرضا جمالی و دکتر رسول زوارقی، ویراستار ارشد بررسی مجلات ایرانی در DOAJ، به عنوان سخنرانان اصلی آن حضور داشتند. در این پنل، شاخص‌های مهمی نظیر تعداد مقالات علمی بین‌المللی، همکاری‌های پژوهشی با دانشگاه‌های معتبر خارجی، و جذب دانشجویان بین‌المللی مورد بررسی قرار گرفت.
دکتر زوارقی با اشاره به الگوهای بینالمللیسازی دانشگاه‌ها، تأکید کرد که دانشگاه‌های ایران برای رقابت در سطح جهانی باید مدل‌های نوین بینالمللیسازی را با توجه به مزایای رقابتی خود اتخاذ کنند.
چالش‌ها و راهکارهای ارتقای رتبه دانشگاه‌ها
در پنل دوم روز اول، موضوع *ارتقای رتبه دانشگاه در نظامهای رتبه‌بندی بین‌المللی* به بحث گذاشته شد. دکتر اسماعیل مصطفوی، عضو هیئت علمی دانشگاه یزد، و دکتر مریم کشوری از دانشگاه اصفهان، به بررسی نقاط قوت و ضعف دانشگاه‌ها در این رتبه‌بندی‌ها پرداختند.
در ادامه، دکتر بهروز رسولی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، داده‌های موردنیاز برای ارزیابی دانشگاه در نظامهای رتبه‌بندی را تحلیل کرد و پیشنهاد‌هایی برای بهبود این فرآیند ارائه داد.
برنامه‌های روز دوم و سوم مدرسه
روز دوم مدرسه نیز با پنل‌هایی پیرامون موضوعات مختلف بینالمللیسازی، شامل پروفایل سازی و رؤیتپذیری دانشگاهیان، روش‌ها و تکنیک‌های ارزیابی و ارتقای وب‌سایت دانشگاه، و نمایهسازی مجلات و راهکارهای ارتقای مجلات ایرانی ادامه یافت. یکی از مهم‌ترین مباحث این روز، بحث پیرامون *پروفایل‌سازی دانشگاهیان و رؤیتپذیری آن‌ها در سطح جهانی* بود. در این پنل، دکتر چشمه‌سهرابی، دکتر مهدی رحمانی و دکتر علی اکبری از دانشگاه اصفهان به اهمیت پروفایل‌سازی حرفه‌ای در شبکه‌هایی نظیر LinkedIn برای ارتقای رتبه دانشگاه‌ها پرداختند. از جمله موضوعات مهم دیگر، مبحث نمایهسازی و ارتقای رتبه مجلات ایرانی بود که دکتر علیرضا نوروزی، دکتر رسول زوارقی، و دکتر مهرداد چشمه سهرابی به ارائه راهکارهای در این زمینه پرداختند. همچنین، در این روز، پنلهای برندسازی دانشگاه و دانشگاهیان و ارزیابی و ارتقای رتبه وب‌سایت دانشگاه برگزار شد و دکتر زهره زاهدی و دکتر ایمان تهمتن و سایر سخنرانان به ارائه دیدگاههای خود پرداختند.
در پنلهای روز سوم، تجربه بینالمللیسازی و ارتقای رتبه در برخی دانشگاه‌های برتر جهان مورد بحث قرار گرفت. استادانی از دانشگاه‌های مختلف کشورهای آلمان، آمریکا، هلند، مالزی، استرالیا، فرانسه، و ترکیه تجربیات خود را در این زمینه به اشتراک گذاشتند. به عنوان مثال، دکتر حمیدرضا جمالی‌مهموئی از دانشگاه چارلز استورت استرالیا به ارائه تجربه موفق دانشگاه خود در زمینه بینالمللیسازی پژوهش پرداخت. همچنین، اعضای کنسرسوم بینالمللیسازی اصفهان (دانشگاه اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، و شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان) و نمایندگان برخی از دانشگاه‌های ایرانی (دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه تبریز، دانشگاه یزد، و دانشگاه کاشان) نیز تجربه بینالمللیسازی و ارتقای رتبه دانشگاه خود را به اشتراک گذاشتند.
برنامه‌های آتی و دوره‌های تکمیلی
دکتر مهدی رحمانی، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان و مجری دوره، در اختتامیه مدرسه بینالمللیسازی دانشگاه‌ها، یکی از مهم‌ترین چالش‌های دانشگاه‌ها در این حوزه را نبود یک برنامه راهبردی جامع و هدفمند عنوان کرد. او تأکید کرد که برنامه راهبردی نه تنها یک نقشه راه دقیق برای دانشگاه‌ها در مسیر بینالمللیسازی است، بلکه به‌عنوان ابزاری اساسی برای دستیابی به اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت در این زمینه عمل می‌کند. داشتن برنامه راهبردی باعث می‌شود دانشگاه‌ها بتوانند به صورت هدفمند در فرآیندهای بینالمللیسازی شرکت کنند، اولویت‌های خود را به‌درستی تعیین نمایند و در نهایت نتایج بهتری در ارتقای جایگاه بین‌المللی خود کسب کنند.
برنامه‌ریزی جامع و راهبردی به دانشگاه‌ها کمک می‌کند که ضمن شناخت نیازها و اولویت‌ها، منابع خود را بهینه‌سازی کرده و بر روی حوزه‌هایی تمرکز کنند که تأثیر بیشتری در ارتقای کیفیت آموزش، پژوهش و همکاری‌های بین‌المللی دارند. دکتر رحمانی افزود که در این مدرسه، ما به دنبال فرآیندهای نگاشت برنامه راهبردی بودیم و حتماً در مدرسه‌های بعدی به این نکته توجه ویژه‌ای خواهیم داشت. از جمله مواردی که در تدوین این برنامه باید مدنظر قرار گیرد، تعیین شاخص‌ها و معیارهایی است که دانشگاه‌ها بر اساس آن‌ها عملکرد خود را در زمینه بینالمللیسازی ارزیابی و بهبود بخشند.
دکتر رحمانی همچنین با تأکید بر اهمیت پروفایل‌سازی، رؤیتپذیری و ارتقای رتبه دانشگاه‌ها در سطح بین‌المللی، اعلام کرد که در ادامه این مدرسه، ۳۵ دوره تکمیلی در ماه‌های آینده به‌صورت مجازی برگزار خواهد شد. این دوره‌ها شامل آموزش‌های عملی و تخصصی در زمینه‌های مختلف مرتبط با بینالمللیسازی و بهبود جایگاه دانشگاه‌ها در نظامهای رتبه‌بندی جهانی خواهند بود. یکی از مهم‌ترین مسائل برای دانشگاه‌ها، بهبود پروفایل بین‌المللی آن‌ها است، زیرا رؤیتپذیری بیشتر، نه تنها به جذب دانشجویان و اساتید بین‌المللی کمک می‌کند، بلکه امکان همکاری‌های علمی و پژوهشی بیشتری را نیز فراهم می‌آورد.
علاوه بر این، دکتر رحمانی به برگزاری نخستین جشنواره ایده‌ها و تجربیات نوین در حوزه بینالمللیسازی اشاره کرد که طی آن ۱۰ اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شده بود. هرچند که هیچ‌یک از آثار امتیاز لازم برای انتخاب به‌عنوان اثر برگزیده را کسب نکردند، اما از تمامی شرکت‌کنندگان تقدیر ویژه‌ای به عمل خواهد آمد. این جشنواره فرصتی برای تبادل ایده‌ها و تجربیات در حوزه بینالمللیسازی است و نشان‌دهنده اهمیت تشویق به نوآوری در این حوزه می‌باشد.
وی در انتها عنوان کرد که با توجه به درخواست‌های دریافتی، برنامه‌ریزی برای برگزاری مدرسه دوم در دست اقدام است که به‌زودی اطلاع‌رسانی خواهد شد. همچنین، در راستای ارتقای سطح آگاهی مدیران و رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور، رایزنی‌هایی برای برگزاری یک دوره یک‌روزه برای این افراد در حال انجام است تا بتوانیم با همکاری و هماهنگی بیشتر به اهداف بینالمللیسازی نزدیک‌تر شویم.
